Dział spadku nieruchomości

Skutkiem dziedziczenia przez kilku spadkobierców jest powstanie wspólności majątku spadkowego. W uproszczeniu oznacza to, że spadkobiercy z chwilą otwarcia spadku stają się współwłaścicielami całego spadku. Co zrobić, aby uregulować sytuację prawną i rozdysponować składniki spadku? Z pomocą przychodzi dział spadku.

Co to jest dział spadku?

Dział spadku to postępowanie sądowe mające na celu zniesienie stanu współwłasności i rozdysponowanie poszczególnych elementów masy spadkowej pomiędzy konkretnych spadkobierców. Nie istnieje obowiązek dokonania działu spadku przed sądem. W przypadku zgody współspadkobierców dział spadku może przyjąć formę umowy.

Co więcej, na podstawie działu spadku nie dzieli się długów spadkowych. Dział spadku obejmuje wyłącznie aktywa. Nie oznacza to jednak, że postępowanie nie ma wpływu na odpowiedzialność za długi spadkowe. Po dokonaniu działu spadku odpowiedzialność za zobowiązania spadkodawcy staje się proporcjonalna w stosunku do udziałów w spadku. Przed podzieleniem masy spadkowej wszyscy spadkobiercy są odpowiedzialni za długi spadkodawcy w sposób solidarny.

Jak wygląda dział spadku?

Na wstępie należy wyróżnić dwa rodzaje działu spadku – sądowy i polubowny.

Umowny, polubowny dział spadku opiera się na zgodnej woli wszystkich spadkobierców. Osoby, które dziedziczą po zmarłym, muszą w jednomyślny sposób ustalić, jakie aktywa przypadają poszczególnym spadkobiercom. Spadkobiercy decydują także o tym, czy umowny dział spadku odbywa się w sposób faktyczny, czy cywilny. Podział faktyczny to rzeczywiste przyznanie określonych aktywów danej osobie. Podział cywilny polega na sprzedaży przedmiotów i praw wchodzących w skład masy spadkowej, które kończy się rozdysponowaniem pozyskanych środków pomiędzy spadkobierców w częściach, które wspólnie ustalili. Umowa polubownego działu spadku powinna także jasno regulować kwestię wysokości i terminu wszelkich spłat dokonywanych pomiędzy spadkobiercami. Umowa może przyjąć dowolną formę – również ustną. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość. Wówczas umowa o dział spadku musi przyjąć formę aktu notarialnego. Brak zgody ze strony choć jednego ze spadkobierców skutkuje uniemożliwieniem dokonania umownego działu spadku.

Sądowy dział spadku może odbyć się na wniosek zarówno każdego ze współspadkobierców, jak i wierzyciela jednego z nich. Wniosek należy złożyć do sądu właściwego dla ostatniego miejsca pobytu spadkodawcy. Do złożenia wniosku konieczne jest dysponowanie stwierdzeniem nabycia spadku lub aktem poświadczenia dziedziczenia. Postępowanie nie odbędzie się także bez spisu inwentarza, czyli najprościej rzecz ujmując- listy aktywów podlegających podziałowi. Warto pamiętać, że sąd dokonuje całościowego podziału spadku. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy nie można udowodnić, że przedmioty wchodzące w skład spadku należały do spadkodawcy.

Częściowy dział spadku skutkuje koniecznością dokonania działu uzupełniającego. Celem sądu jest oszacowanie wartości spadku i rozdzielenie do pomiędzy spadkobierców z uwzględnieniem ich interesów.

Kto ponosi koszty działu spadku?

Koszt sądowego działu spadku jest stały. Opłata, którą należy uiścić przy składaniu wniosku, wynosi 500 zł. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy wszyscy spadkobiercy złożą zgodne oświadczenie – wówczas opłata to 300 zł. W przypadku, gdy dział spadku połączony jest ze zniesieniem współwłasności, koszt wzrasta do 1000 lub 600 złotych. Warto pamiętać, że opłata sądowa nie jest w żaden sposób zależna od wartości spadku.

Na koszt umownego działu spadku dokonywanego u notariusza mają wpływ dwa czynniki- koszty taksy notarialnej oraz koszty związane z uzyskaniem dostępu do niezbędnych dokumentów. Warto nadmienić, że koszt taksy notarialnej jest bezpośrednio związany z wartością majątku spadkowego.

Kto ponosi koszty działu spadku? Upraszczając – płaci ten, kto składa wniosek. Art. 520 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że każdy z uczestników sprawy ponosi koszty związane ze swoim udziałem. Nie jest to jednak zasada, od której nie ma odstępstw. Sąd może postanowić o rozdzieleniu poniesionych kosztów pomiędzy spadkobierców lub obciążyć nimi wyłącznie jednego z nich. Taka decyzja zapada najczęściej na wniosek uczestnika postępowania, jednak nie wyklucza się jej podjęcia z urzędu.

Jak ustalić wartość spadku?

Wartość poszczególnym rzeczy wchodzących w skład spadku wyceniana jest przez rzeczoznawcę majątkowego. Specjalista dokonuje wyceny na podstawie analizy stanu rzeczy oraz ich średnich cen rynkowych.

Istnieje możliwość oszacowania wartości spadku na podstawie oświadczenia spadkobierców. Należy pamiętać, że muszą być oni w tej kwestii jednomyślni, a ponadto ich wyliczenia powinny mieć odzwierciedlenie w rynkowych cenach przedmiotów wchodzących w skład spadku. Samodzielne ustalenie wartości spadku jest obarczone ogromnym ryzykiem. Sentyment do przedmiotów i silne emocje po stracie bliskiej osoby nie pomagają w obiektywnym określeniu wartości spadku.

Skorzystanie z usług rzeczoznawcy majątkowego jest szczególnie istotne, jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość. Wycenę nieruchomości przeprowadza się według zasad ściśle określonych przepisami prawa.

Rzeczoznawca majątkowy bierze pod uwagę szereg istotnych czynników takich jak:

  • lokalizacja i przeznaczenie nieruchomości,
  • jej stan prawny i techniczny,
  • parametry fizyczne,
  • liczbę kondygnacji i rozkład funkcjonalny,
  • wielkość i przeznaczenie działki.

Kto wycenia masę spadkową?

Masa spadkowa to wszystkie aktywa i pasywa wchodzące w skład spadku. Wartość masy spadkowej przeprowadza się na podstawie oceny sytuacji rynkowej obowiązującej na dzień przyjęcia spadku. Szacunki należy przeprowadzić w sposób bezstronny, rzetelny i wiarygodny. Wyceną nieruchomości wchodzących w skład masy spadkowej na wniosek sądu zajmuje się rzeczoznawca majątkowy wpisany na listę biegłych sądowych. Spadkobierca może także osobiście powierzyć rzeczoznawcy majątkowemu wycenienie masy spadkowej.

Rzeczoznawca majątkowy — kiedy się do niego warto zwrócić?

Rzeczoznawca majątkowy powinien zostać powołany przez sąd lub zatrudniony przez spadkobierców przede wszystkim, jeżeli w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość. Rzeczoznawcę warto zatrudnić nie tylko podczas działu spadku, ale także przy zniesieniu współwłasności oraz w postępowaniach dotyczących darowizn. Usługi rzeczoznawcy majątkowego okazują się pomocne także przy transakcjach kupna-sprzedaży nieruchomości. Bez operatu szacunkowego nie obejdzie się także każdy, kto ubiega się o kredyt hipoteczny. Zapraszamy z korzystania usług Łukasza Góralczyka – Wycena nieruchomości.

Informacja prawna

Wpisy, które mogą Cię zainteresować:

Za co powinno płacić się architektowi wnętrz?

Osoby, które jeszcze nigdy nie korzystały z usług architekta wnętrz, mogą mieć problemy w rozeznaniu się, za co konkretnie należy mu zapłacić. Który etap jego pracy jest tym najdroższym, najtańszym i w jaki sposób właściwie wygląda tego typu współpraca. W niniejszym artykule opisujemy, co wiąże się z zatrudnieniem specjalisty, jakie usługi są wliczone w projekt, […]

Kobieta zastanawiająca się nad ubezpieczeniem mieszkania na wynajem

Ubezpieczenie wynajmowanego mieszkania – kto powinien o nie zadbać?

Wynajmujesz od kogoś mieszkanie i zastanawiasz się, czy powinieneś je ubezpieczyć? A może to Ty jesteś właścicielem i myślisz o polisie, która zabezpieczy Cię przed konsekwencjami szkód powstałych w czasie użytkowania mieszkania przez najemcę? Dowiedz się, od czego powinni ubezpieczyć się wynajmujący oraz najemca.