Czym pokryć dach? Na jakiej konstrukcji oprzeć pokrycie? Na ogół na to pytanie odpowiada architekt w dokumentacji projektowej, lecz to inwestor ostatecznie musi podjąć decyzję na co i ile pieniędzy wyda. Niewątpliwie wspaniałą cechą dzisiejszego rynku budowlanego jest szeroka gama materiałów i produktów. Choć bardzo często pełnią w budowanym obiekcie jednakową rolę, to różnią się trwałością, geometrią, rodzajem materiału bazowego, ciężarem i… ceną.

Wśród tradycyjnych i nadal z wielkim powodzeniem stosowanych materiałów, wymienić możemy dachówki ceramiczne, cementowe jak i łupkowe. Nieco rzadziej spotykane są gonty drewniane, czy pokrycie strzechą. Jako nowocześniejsze i lżejsze rozwiązania jawią się głównie pokrycia z blach, blachodachówek czy pap.

Dachówki ceramiczne i kamienne.

Nie bez kozery znalazły się pierwsze w tej wyliczance, gdyż jako materiał naturalny, atrakcyjny wizualnie i trwały, ma przed sobą jeszcze długą przyszłość.

Zalety dachówki

Wymienić tu należy przede wszystkim trwałość (liczoną nawet na ponad 100 lat a w przypadku łupka nawet kilkaset), odporność na działanie czynników atmosferycznych oraz izolacyjność akustyczną i termiczną. Nie wymagają pełnego deskowania połaci dachu.

Wady

Najważniejsza z nich to ciężar. Pokrycie z dachówki i kamienia może ważyć nawet kilkadziesiąt kilogramów na metr kwadratowy. Może to stanowić problemem dla inwestorów zmieniających rodzaj pokrycia z lżejszego na cięższe przy starszych konstrukcjach. Kolejna to cena, gdyż dachówki te, zaraz po blachach aluminiowych i miedzianych to jedne z najdroższych pokryć.

Dachówki cementowe

Są ciekawą alternatywą dla ceramiki a powstają na bazie czystych piasków kwarcowych spajanych wysokiej jakości cementem.

Mocne strony

Podobne do dachówki ceramicznej, jednak trochę tańsze. Ich trwałość określa się na ponad 50 lat.

Mankamenty

Pomimo mniejszej niż dachówki ceramiczne wagi, nadal pozostają materiałem relatywnie ciężkim. Ponadto nie posiadają na swej powierzchni warstwy wytopionej z ceramiki a jedynie powłoki malarskie lub szkliwa techniczne, które mogą nie być w pełni odporne na promieniowanie UV i powodować z czasem utratę nasycenia koloru.

Gonty i dachówki papowe

Jeszcze innym, wartym rozpatrzenia materiałem, są pokrycia z papy w formie dachówek i gontów.

Plusy

Niski ciężar, elastyczność (przydatna szczególnie przy pokryciu dachów o skomplikowanej, czy krzywoliniowej powierzchni), łatwość montażu i transportu.

Minusy

Główna to niska trwałość, choć w przypadku najlepszych gontów i dachówek, producenci deklarują nawet kilkadziesiąt lat. Niezbędne w ich przypadku jest pełne deskowanie połaci.

Blachy

Występują w ogromnej liczbie odmian, kształtów i kolorów. Mogą wyglądem naśladować dachówkę, lub wręcz przeciwnie – z dumą podkreślać swój charakter. Do najtrwalszych należą blachy aluminiowe, tytanowo-cynkowe i miedziane, które nie wymagają lakierowania. Blachy stalowe pokrywane są warstwami pasywatorów i kilkoma warstwami lakierów, co chroni je przed korozją.

Siła blach

Tkwi głównie w ich lekkości, przez co mogą być stosowane nawet na mniej wytrzymałych konstrukcjach. Inne to trwałość (dla blachy miedzianych i aluminiowych liczona na ponad 100 lat), łatwość montażu i cena, chociaż w przypadku aluminium lub miedzi jest ich wadą.

Słabości

Do głównych należy praktycznie zerowa izolacyjność akustyczna. Eliminuje się ją za pomocą specjalnych mat z tworzywa sztucznego, pełnego płytowania połaci np. płytą wiórową i wełny mineralnej. Słabym punktem jest też technika mocowania wkrętami farmerskimi (dotyczy szczególnie blachodachówek), gdyż utrata jednego punktu mocowania znacznie osłabia pozostałe. Panele lub płytki blaszane wymagają na ogół pełnego deskowania połaci.

Konstrukcja, czyli co udźwignie nasze pokrycie?

Niezależnie od tego, jakie pokrycie wybierzemy, potrzebna będzie konstrukcja do przeniesienia jego ciężaru i montażu docieplenia. Naturalnym jest, że im większy ciężar, tym solidniejsza konstrukcja. Wyróżnić możemy kilka podstawowych typów:

• tradycyjna – jętkowa, płatwiowo-kleszczowa, kleszczowa, którą dobiera się w zależności od rozpiętości dachu, przy czym na ogół nie przekracza 12m,
• klejona – z belek prefabrykowanych z drewna klejonego na tzw. mikrowczepy,
• wiązarowa – kratownice z desek z drewna konstrukcyjnego.

Warto skupić naszą uwagę na ostatniej z nich. Wiązary kratowe charakteryzują się bardzo dużą sztywnością w swojej płaszczyźnie, przez co mogą przenosić znaczne obciążenia przy dużych rozpiętościach (nawet do kilkudziesięciu metrów). Są produkowane jako wiązary dachowe prefabrykowane, co znacznie przyspiesza ich montaż.

Stosowane są powszechnie do wszystkich typów dachów i pokryć, gdzie nie jest wymagane zachowanie przestrzeni użytkowej na poddaszu. Cechuje je najlepszy stosunek ciężaru własnego do wartości przenoszonych obciążeń. Nadają się do wykonania pełnego deskowania (co może nawet poprawiać pracę całej konstrukcji), jak i do montażu łat pod dachówki. Na pasy górne wiązarów dachowych prefabrykowanych od Kasmo można bezpośrednio montować blachodachówkę lub panele z płyt warstwowych.

Jak widzimy rodzaj pokrycia dachowego (nawet przy jego znacznym ciężarze) ma niewielkie znaczenie w przypadku kratownic, bowiem ich ekonomika sprawia, że są wręcz pożądanym rodzajem konstrukcji.