Szalunki to przede wszystkim tymczasowo wznoszone konstrukcje, które stanowią formę do nadawania odpowiedniego kształtu mieszance betonowej, wykorzystywane przy budowie konstrukcji żelbetowych. Szalunki mogą być również rodzajem zabezpieczeń wykopów, stanowiąc jednocześnie deskowanie betonowej mieszanki rozmieszczonej w ułożonym uprzednio zbrojeniu. Przyjrzyjmy się bliżej konkretnemu rozwiązaniu: ściankom berlińskim.
Definicja szalunków
Szalunki, często nazywane deskowaniami, choć dziś nie tylko z drewnianych desek są wykonywane, kojarzą nam się przede wszystkim z rodzajem form, które służą do nadawania odpowiedniego kształtu mieszance betonowej i jest to oczywiście skojarzenie słuszne. Szalunki to zwykle wznoszone tymczasowo konstrukcje, które okalają ułożone zbrojenie – wewnątrz trafia gotowa mieszanka betonowa. Po upływie odpowiedniego czasu (co zależy od rodzaju mieszanki, typu konstrukcji, warunków atmosferycznych) taki szalunek zostaje rozebrany, zdjęty. Szalunki dzielić możemy na wiele sposobów, na przykład na szalunki stropowe, ścienne i szalunki do wykopów, na szalunki z różnych materiałów – przede wszystkim z połączenia drewna i stali, wyłącznie stali, aluminium, a nawet z polimerów technicznych, czy na szalunki lekkie, średnie i ciężkie. Ostatni podział jest orientacyjny. Ciekawym rodzajem szalunków, które mogą pełnić dwie funkcje jednocześnie, są ścianki berlińskie, którym przyjrzymy się bliżej.
Ścianki berlińskie – zabezpieczenie wykopów i deskowanie tracone
Ściankami berlińskimi nazywamy generalnie tymczasowe obudowy wykopów, a nazwa ta pochodzi od metody zabezpieczania wykopów przy pracach ziemnych prowadzonych podczas budowy Metra Berlińskiego. Na czym polega stosowanie ścianek berlińskich, opowiedzieli nam więcej Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych „Żyrardów” z Warszawy. Mówiąc w uproszczeniu, pierwszy etap to wbicie pionowych elementów (słupów, najczęściej stalowych kształtowników, np. dwuteowników) na granicy planowanego wykopu w określonej odległości od siebie. Gdy wykop zaczyna się pogłębiać, odsłonięte przestrzenie między słupami wypełnia się tzw. opinką, w przypadku klasycznej ścianki berlińskiej drewnianymi deskami ułożonymi prostopadle do słupów. Ścianka berlińska jest zabezpieczeniem wykopu, a jednocześnie może być wykorzystana jako tzw. deskowanie tracone (szalunek-forma) dla elementów podziemnych konstrukcji – odzyskiwany jest jedynie stelaż i to nie zawsze.
